Trong kho tàng Y học cổ truyền Việt Nam và Đông y nói chung, động vật thường đóng vai trò quan trọng trong việc phòng và chữa bệnh. Một trong những dược liệu quý nhưng ít được biết đến là con nhái - một loài lưỡng cư nhỏ thuộc họ ếch nhái.
Con nhái (tên khoa học: Microhyla fissipes) là một loài lưỡng cư nhỏ, thường sống ở các vùng đất ẩm, ruộng đồng. Dân gian thường gọi là "nhái bén" để phân biệt với ếch (to hơn) hay cóc (có độc).
Khác với cóc - vốn chứa độc tố ở tuyến sau mắt - độc tố bufotoxin, con nhái không có tuyến độc lớn, ít nguy hiểm hơn nếu biết cách sơ chế. Tuy nhiên, cần phân biệt rõ nhái với các loài cóc con hoặc ếch non để tránh nhầm lẫn.
Con nhái được dùng trong chữa trị nhiều bệnh.
Theo Y học cổ truyền, con nhái có vị ngọt, tính mát, quy vào kinh Phế và Tỳ.
Tác dụng chính:
- Bài thuốc: Nhái 3 con, rửa sạch, bỏ ruột, hấp cách thủy với một ít đường phèn, dùng ăn cả nước và cái.
- Cách dùng: Mỗi ngày 1 lần, dùng liền 5 - 7 ngày.
- Công dụng: Bổ phế, dưỡng âm, giảm ho.
Con nhái kết hợp với hoàng kỳ, bách bộ, cam thảo hỗ trợ điều trị lao phổi.
- Bài thuốc: Nhái 5 - 7 con, bỏ ruột, rửa sạch, nấu cháo với gạo tẻ; có thể thêm chút gừng, hành và vài lát táo đỏ.
- Cách dùng: Ăn 1 - 2 lần/tuần.
- Công dụng: Bổ tỳ vị, giúp trẻ ăn ngon miệng, cải thiện cân nặng.
- Bài thuốc: Nhái 3 con, nướng cháy sém, tán bột, trộn với bột gạo rang, pha nước uống.
- Cách dùng: Ngày uống 2 lần, dùng liền 3 ngày.
- Công dụng: Kiện tỳ, chỉ tả.
- Bài thuốc: Nhái 5 con, bỏ ruột, tẩm rượu gừng, hấp chín với ít hạt sen và đậu xanh.
- Cách dùng: Ăn nóng, dùng trong 5 ngày.
- Công dụng: Ích khí, dưỡng huyết, hồi phục sức khỏe.
- Bài thuốc: Nhái 3 con, hoàng kỳ 15g, bách bộ 10g, cam thảo 5g. Sắc uống.
- Cách dùng: Uống 1 thang/ngày, chia 2-3 lần; uống khi thuốc còn ấm; dùng 10 ngày liên tiếp.
- Công dụng: Bổ phế, chỉ khái.
Bách bộ kết hợp với con nhái, hoàng kỳ, cam thảo hỗ trợ điều trị lao phổi.
Sơ chế: Nhái bắt về rửa sạch bùn đất, dùng kéo cắt bỏ đầu, ruột và nội tạng (tránh dùng nội tạng do dễ nhiễm ký sinh trùng), lột da hoặc để nguyên tùy theo bài thuốc.
Bảo quản: Có thể sấy khô hoặc phơi khô để dùng dần, bảo quản nơi khô ráo, kín gió hoặc cũng có thể ngâm rượu để làm thuốc bổ.
- Nguy cơ ký sinh trùng: Nhái sống ở môi trường bùn nước, dễ mang trứng sán, giun sán, do đó, phải sơ chế kỹ và chế biến chín hoàn toàn, tuyệt đối không ăn sống hay tái.
- Không dùng cho người dị ứng hoặc có cơ địa mẫn cảm với đạm động vật lạ, vì có thể gây nổi mề đay, ngứa, hoặc tiêu chảy.
- Phụ nữ có thai và cho con bú cần tham khảo ý kiến thầy thuốc trước khi dùng.
- Không nhầm lẫn với cóc: Cóc chứa độc tố bufotoxin, cực kỳ nguy hiểm nếu dùng sai cách. Người không có kinh nghiệm không nên tự bắt và sử dụng.
- Không lạm dụng: Dù là dược liệu bổ, nhưng dùng quá liều hoặc liên tục dài ngày có thể gây rối loạn tiêu hóa, mất cân bằng dinh dưỡng.
Con nhái là một dược liệu quý trong Y học cổ truyền, đặc biệt hữu ích trong việc điều trị các bệnh lý liên quan đến phế, tỳ và các chứng suy nhược cơ thể. Với khả năng bổ dưỡng, thanh nhiệt, chỉ khái và kiện tỳ, nhái đã được dân gian sử dụng từ lâu trong nhiều bài thuốc hiệu quả. Tuy nhiên, việc sử dụng cần dựa trên nguyên tắc khoa học: Chế biến đúng cách, liều lượng phù hợp và tham khảo ý kiến chuyên gia y học cổ truyền.
Ý kiến bạn đọc
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
